"Zwart Goud"... Deze beladen term werd ooit gebruikt om tot slaaf gemaakten te beschrijven. Hoe kan een Collectieve Opstelling bijdragen aan heling van een hardnekkige 'systeem-herinnering' die ook nu nog leeft, in individu en collectief?
Vrijdag 27 oktober 2023 faciliteerde ik een Collectieve Opstelling bij Mahara Amsterdam, ter afsluiting van de Black History Month. Ik ben hiervoor uitgenodigd door Daniëlle van den Stoom, initiatiefnemer van het 3-daagse Black Gold Event tijdens de jaarlijkse Black History Month.
Een Collectieve Opstelling dus, waarin zwart en wit wordt uitgenodigd om het gedeelde verleden aan te kijken, te erkennen, te omarmen. Want dán kunnen we verder. Samen. Vanuit vrijheid.
Het slavernijverleden in een Opstelling
In een eerdere Opstelling die ik begeleidde voor Daniëlle (die opgroeide als ‘zwarte vrouw in een witte maatschappij’) kwamen we uit bij het slavernijverleden van haar Surinaamse voorouders, dat haar vandaag de dag in haar eigen ondernemerschap belette om voluit ‘zichtbaar te zijn’.
De collectieve ervaring van onderdrukking, ongelijkheid en onrecht bleek opgeslagen in haar emotionele DNA. De systeem-herinnering vroeg om onzichtbaar te zijn, je kop niet boven het maaiveld uit te steken, want dat kon jou én je geliefden letterlijk de kop kosten. Haar ondernemerschap daarentegen vroeg van haar om zichtbaar te worden, met álles wat ze is, en van hieruit openden we haar persoonlijke Opstelling.
In deze Opstelling was de spanning bijna ondraaglijk... Als opsteller bekeek ik van moment tot moment hoeveel langer ik nog kon ‘verduren’, zonder in te grijpen, zonder interventie te doen. Ik hield mijn aandacht slechts bij het ‘spaceholden’ (ik kan geen Nederlands woord vinden wat hetzelfde betekent) opdat de helende beweging vanuit het veld kon ontstaan. ‘Aanwezig blijven bij dat wat er is’ vroeg van mij, van de vraaginbrenger én van enkele representanten het uiterste…
De helende beweging
En die beweging vanuit het veld kwam er! Het hele systeem sidderde en beefde toen ‘de kerk’ uit eigen beweging verontschuldigingen maakte en knielde…
Het was de laatste Opstelling van de dag en hij raakte me tot op het bot. De dag erna liet ik Daniëlle weten: “Ik heb het gevoel dat dit nog niet voorbij is. Laten we een keer samen in een kerk gaan zitten. De heling zal verder gaan.” (mijn voorouders waren katholiek)
Een paar maanden later kreeg ik van haar een bericht: “Ik wilde je laten weten dat ik een kerk heb opgezocht. Ik ben nu in de Sagrada Familia in Barcelona, speciaal voor de viering van Keti Koti dit weekend.” (zaterdag 1 juli 2023)
Erkenning
We waren toch wel stomverbaasd toen we even later vernamen dat in datzelfde weekend niet alleen Willem-Alexander zijn verontschuldigingen aanbood; maar ook bisschop Luis Secco om vergiffenis vroeg voor de rol van de katholieke kerk in het slavernijverleden. Een buiging vanuit wereldse macht én geestelijke macht! Precies zoals dat een paar maanden eerder gebeurde in de Opstelling…
Zwart Goud
Vrijdag 27 oktober 2023 bundelden Daniëlle en ik opnieuw onze krachten, voor de heling van individu en collectief. In een Collectieve Opstelling neemt elk individu deel vanuit zichzelf, in relatie tot het bewuste thema, in dit geval “Zwart Goud”. Deze Opstelling trok mensen van alle kleuren, die zich geroepen voelden om deel te nemen en het gezamenlijke veld te versterken.
Collectieve Opstelling
In de Collectieve Opstellingen van Shapeshift.today werken we met een collectief thema: een thema waartoe alle deelnemers zich kunnen verhouden. In de Opstelling kunnen thema's opgesteld worden als:
Hoe ziet een inclusieve samenleving eruit en wat is ervoor nodig?
Welke plek heeft arm/rijk in mij en in mijn buitenwereld?
Wat is er nodig om het koloniale verleden / slavernijverleden / oorlogsverleden rust te geven?
Hoe kunnen ik en wij bewegen vanuit vrijheid?
Wat betekent overvloed en hoe verhouden we ons daartoe?
Elke deelnemer stapt in het veld om zich vanuit zichzelf te verhouden tot het betreffende thema. Zo ontstaat er een individuele beweging én een collectieve beweging. Binnen het veld van de Opstelling kan er heling plaatsvinden waar dat nodig is, zowel op individueel als collectief niveau.
Wij zíjn het collectief. Jij en ik zijn het systeem, de maatschappij, de samenleving. Wij zijn de voorouders van de toekomst.
Is er een collectief thema dat jou na aan het hart ligt en waarvoor je een Collectieve Opstelling zou willen organiseren? Neem contact met me op! Ik bekijk graag samen met jou de mogelijkheden.
Jolijn Fiddelaers
06-10331978