Hoe je het deed dient je niet meer. Dat is duidelijk. Maar waarom is het soms zo moeilijk om het anders te doen?
De kwaliteiten die jij ontwikkelde in je gezin van herkomst zijn vaak bepalend voor 'hoe je dingen doet' in je volwassen leven: bv hoe je je opstelt in relaties, beroepskeuze, maatschappelijke positie die je vervult. Soms bewust en soms onbewust beweeg je je daar waar jouw kwaliteiten aangesproken en bevestigd worden. Dat betekent dat jouw nieuwe systemen zich vormen vanuit jouw eerste systeem (het gezin van herkomst).
Maar wat nu, als ik je vertel dat 'hoe je dingen doet' en de unieke kwaliteiten die je ontwikkeld hebt vaak ontstaan zijn vanuit een 'overlevingsmechanisme'...?
Hiermee bedoel ik dat hoe jij je ontwikkeld hebt vaak een antwoord was op 'een gebrek' in het systeem waarin je opgroeide. Laat ik wat voorbeelden geven. In jouw gezin van herkomst heb jij misschien al vroeg geleerd om:
gevoelens te onderdrukken (kwaliteit =
op eigen benen te staan (kwaliteit = onafhankelijk zijn)
hard te werken (kwaliteit = ambitie, doorzettingsvermogen)
zorg te dragen voor het emotionele welzijn van gezinsleden (kwaliteit = empathie)
het geheel te overzien (kwaliteit = visie)
het gezin bij elkaar te houden (kwaliteit = bemiddelen)
En zo kan ik nog wel even doorgaan!
Misschien heb je vandaag de dag een baan waarin je gebruik maakt van de talenten die je vanaf je vroege jeugd ontwikkeld hebt. Misschien heb je een relatie die is gebouwd op de kwaliteiten die je ontwikkeld hebt in je gezin van herkomst. Misschien heb je in je eigen (samengestelde) gezin een plek die lijkt op de plek die je vroeger had.
Bij de groep horen
Het gedrag wat je vertoonde was een poging om je plek zeker te stellen. Het is immers van levensbelang om bij de groep te horen! Zeker als je kwetsbaar bent en zorg nodig hebt, bv als kind. Oók rebellie of opstandig gedrag zorgt hiervoor: 'afzetten tegen' creëert net zoveel binding met het systeem als 'aanpassen aan'.
Om bij de groep te horen (en de liefde van je moeder te krijgen, of de goedkeuring van je vader) ging je de dingen op een bepaalde manier doen. Hiermee werd je, bewust of onbewust, loyaal aan het systeem.
De magische plek
Je zou kunnen zeggen dat je bepaald gedrag hebt ontwikkeld ALS REACTIE OP wat je aantrof in het systeem waarin je geboren bent. Het ontwikkelen van dit bepaalde gedrag of deze kwaliteiten is geen 'vrije keuze' geweest. Heel cru gezegd: zonder dit gedrag of die kwaliteit had je het misschien niet, of niet zo goed, gered binnen de groep. Met je aangepaste gedrag heb je je plek binnen het systeem zekergesteld.
Het systemisch werk gaat over PLEK, en de plek die hoort bij wat hierboven beschreven wordt, noemen we de MAGISCHE PLEK.
Het is de plek die het kind inneemt om zich te handhaven binnen het systeem. Het kind gaat bv extra goed opletten, lief zijn, meewerken, verstandig zijn om de ouders te ontlasten. Of het kind gaat juist rebelleren, lastig zijn, problemen veroorzaken om de aandacht af te leiden van (of juist aandacht te vragen vóór) dingen die onderhuids spelen en niet benoemd mogen worden. We noemen deze plek 'magisch' omdat hij vanuit een soort kinderlijke liefde ingenomen wordt: "Als ik maar dit of dat doe, dan is het systeem weer heel. Dan wordt iedereen weer blij en leven we nog lang en gelukkig"...
In de loop van de tijd raken we zo vergroeid met die plek (en de bijbehorende kwaliteiten) dat we niet meer weten wie we zijn zónder die plek (en bijbehorende kwaliteiten).
De dienende plek
Er komt echter een moment in je leven dat het begint te wringen: je wordt ziek, raakt in een burn-out, vindt geen voldoening meer in je werk, relaties lopen niet lekker, je gevoelsleven is vlak. Vaak 'lukt het nog wel' maar je ervaart ook dat het je energie kost, dat je het anders zou willen doen.
Het leven vraagt dan van je om de DIENENDE PLEK in te gaan nemen. Met 'dienende plek' bedoelen we de plek die dienend is aan JOU. Aan jouw leven, aan jouw groei, aan jouw pad.
Uiteindelijk is dit óók het meest dienend aan het grotere geheel, maar dit besef komt later pas.
Aanvankelijk kan de ontdekking dat je het anders wil gaan doen behoorlijk verwarrend zijn! Want meestal is een groot deel van je volwassen leven gebouwd op 'hoe je het deed' vanuit de magische plek.
Een proces van bewustwording
Het bewegen van de magische plek naar de dienende plek gaat meestal niet vanzelf. Het is een proces van bewustwording. Inzicht in je eigen patronen en gedrag is een eerste stap. Vanaf hier kan de vergroeiing met de magische plek stap voor stap losgemaakt worden en de dienende plek kan beetje bij beetje ingenomen worden.
De beweging van magische plek naar dienende plek is een HELENDE BEWEGING, die vaak gepaard gaat met vallen en opstaan. Je bent immers iets nieuws aan het leren. Je mag oefenen.
Het systemisch werk biedt een geweldig speelveld om de magische plek te begrijpen en de dienende plek te verkennen. In een Opstelling of een individuele sessie kan ook de helende beweging onderzocht worden.
SYSTEMISCH:
Waarom het moeilijk kan zijn om de dienende plek in te nemen, is omdat het 'groepsgeweten' opspeelt. Met het verlaten van de magische plek voelt het alsof je ontrouw wordt aan het systeem, en dat kan bijna voelen als verraad, alsof je je schuldig maakt aan 'het anders gaan doen'. Je wordt ontrouw aan de ongeschreven regels van de groep en de loyaliteit van het groepsgeweten doet een beroep op je. Leden uit het systeem kunnen het je aanvankelijk ook verwijten, dat je het anders gaat doen. Met het innemen van de dienende plek word je trouw aan jezelf.
Het innemen van de dienende plek en het maken van de helende beweging die daaraan voorafgaat kan slechts gebeuren vanuit liefde en compassie. Het afscheid nemen van de magische plek gebeurt vanuit erkenning voor wat het je gebracht heeft én wat het je gekost heeft. Het omvat het buigen voor waar je vandaan komt én voor waar je naartoe gaat.
Kun je hierbij wat hulp gebruiken? Ik begeleid je graag.
Jolijn Fiddelaers
06-10331978
Meer lezen?
Aan het werk met dit thema?
Dat kan bij Jolijn in een Individuele Opstelling, een Familieopstelling met representanten of één van de thema-workshops. Zie hiervoor de agenda op de website.
Comments